بررسی تداخل جمعیت طبیعی علف‌های هرز در زراعت گندم در استان مازندران*

ربه منظور بررسی خسارت علف‌های هرز و تعیین مناسب‌ترین شاخص برای برآورد کاهش عملکرد گندم در شرایط زراعی، آزمایشی در سال78-1377 در قائم‌شهر انجام شد. به این منظور 27 نمونه به ابعاد 5*5 متر از سطح مزرعه انتخاب و در چندین مرحله در آن تراکم علف‌های هرز به تفکیک گونه‌ها شمارش و در پایان فصل رشد، وزن خشک هر گونه جداگانه اندازه‌گیری شد. جهت مقایسه ضریب خسارت گونه‌ها شاخص‌هایی چون تراکم، وزن خشک در واحد سطح، نسبت معادل گیاهی و متوسط وزن خشک تک بوته علف‌های هرز، اندازه‌گیری شد. نتایج نشان داد که بیوماس علف‌های هرز نسبت به تعداد آن‌ها برآورد بهتری از کاهش عملکرد گندم به دست می‌دهد. در بررسی تابع عملکرد، به صورت رگرسیون چند متغیره دیده شد که اثر تداخلی علف‌های هرز در گندم را می‌توان به دو گروه بازدارنده و دارای اثر مثبت تقسیم کرد. در این میان سهم رقابت درون گونه‌ای گندم بیشتر از رقابت بین گونه‌ای بود. دو گونه شلمبیک (Rapistrum reugosum) و یولاف (Avena fatua) بیشترین سهم را در کاهش عملکرد گندم به خود اختصاص دادند. در حالی که گونه سیزاب (Veronica persica) و آرتمیزیا (Artemisia sp) از کمترین اثر در کاهش عملکرد گندم برخوردار بودند. در بررسی بعدی مشخص شد که اثر مثبت بعضی از علف های هرز به واسطه اثرات بازدارندگی آن‌ها بر گونه‌هایی است که شدت رقابت بالایی با گندم داشتند.